AB'nin üzerinde çalıştığı Covid-19 aşı pasaportuna karşı çıkanların gerekçeleri neler?

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Covid-19 aşısı olanların yaz aylarında AB içinde serbest dolaşımını sağlamak üzere hazırlanması planlanan "aşı pasaportu" için yasa teklifi vermeye hazırlanıyor. Ancak sertifikanın önünde hem tıbbi gerekçeler hem de temel haklarla ilgili belirsizlikler ve tartışma konuları söz konusu.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in mart ayı içinde sunacaklarını açıkladığı yasa teklifi, temel olarak kişilerin aşı olmuşlarsa nerede, hangi aşıyı ne zaman olduklarını, olmamışlarsa PCR test sonuçlarını, Covid-19 geçirmişlerse antikor oluşturup oluşturmadıkları gibi tıbbi bilgilere ait dijital verileri içerecek. Covid-19 aşısı olanların AB içinde iş veya turistik amaçlı seyahatlerini kolaylaştırması planlanan sertifikanın 3 ay içinde, yani yaz aylarına kadar hazır olması öngörülüyor.

Aşı olmayanların durumu Ancak sertifikaya karşı çıkan AB ülkeleri de var. Bunlar arasında Fransa, Almanya, Belçika gibi ülkeler başı çekiyor. Karşı çıkma nedenleri arasında belgenin "adalet duygusunu zedeleyeceği" ve "ayrımcılığa yol açabileceği" gerekçesi öne çıkıyor. Aşı pasaportuna karşı çıkanlar, aşı olmayan veya tıbbi nedenlerle aşı olamayanların haklarının ihlal edilebileceğini savunuyor. Ayrıca sertifikanın temel haklar ve özgürlüklerle ilgili yasal zemini zedeleyeceği yorumu yapılıyor.

Sertifikanın karşısında bilimsel sorular Aşı sertifikası tartışmalarının tıbbi boyutu da var. Aşıların etkinlik süresinin, virüsün yayılmasını ne kadar önlediğinin henüz bilinmemesi bu konuda başta gelen gerekçeleri oluşturuyor. Aşı olan bir kişinin bağışıklığının ne kadar süreceği henüz bilimsel kanıtlarla ortaya konmuş değil. Aşı olmuş kişinin virüsü başkalarına bulaştırmayacağının da henüz garantisi yok.

AB dışı için yasa teklifinin detayları belli değil Sertifikanın AB dışında kullanımı veya AB üyesi olmayan ülkelerle nasıl çalışılacağı konusu henüz netlik kazanmış değil.

Çin veya Rus aşısı olanların durumu belirsiz Aşı pasaportunun tartışma yaratan bir boyutu da AB tarafından onaylanmamış aşıları olanların durumu. Örneğin AB'nin henüz onay vermediği Çin'de veya Rusya'da üretilmiş aşıları vurulanlara ne tür bir sertifika verileceği, verilirse geçerli olup olmayacağı belirsizliğini koruyor. AB ülkelerinde şu anda AB'de kullanımı onaylanmış BioNTech-Pfizer, Moderna ve AstraZeneca aşıları kullanılıyor. Ancak AB ülkelerinden Macaristan Çin'den ve Slovakya da Rusya'dan aşı aldı. Macaristan'da Çin aşısının kullanımı başlarken, Slovakya'ya ilk parti Rus aşıları dün ulaştı.