Covid-19 salgını ne zaman bitecek: Mutasyon tahminleri nasıl etkiledi?

Covid-19 vakaları ve ölümleri hakkındaki tahminleri dünya çapında yakından takip edilen Washington Üniversitesi hastalık uzmanı Chris Murray, pandeminin seyri hakkındaki varsayımlarını değiştiriyor. Murray, yakın zamana kadar, birkaç etkili aşının keşfinin, ülkelerin sürü bağışıklığına ulaşmalarına yardımcı olabileceği veya aşılama ve önceki enfeksiyon kombinasyonu yoluyla bulaşmayı neredeyse tamamen ortadan kaldırabileceği konusunda umutluydu. Ancak geçen ay, Güney Afrika'daki bir aşı denemesinden elde edilen veriler, yalnızca hızla yayılan bir koronavirüs varyantının aşının etkisini azaltabileceğini değil, aynı zamanda daha önce enfekte olmuş kişilerde doğal bağışıklıktan da kurtulabileceğini gösterdi.

'Verileri gördükten sonra uyuyamadım' Seattle merkezli Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü müdürü Murray, verileri gördükten sonra "uyuyamadım" diyor Reuters'ın salgını yakından takip eden veya etkisini azaltmak için çalışan 18 uzmanla yaptığı röportajlara göre bilim insanları arasında yeni bir fikir birliği ortaya çıkıyor. Birçoğu, geçtiğimiz yılın sonlarında salgına karşı yaklaşık yüzde 95 etkinliğe sahip iki aşı buluşunun, kızamıkta olduğu gibi, virüsün büyük ölçüde kontrol altına alınabileceği umudunu nasıl alevlendirdiğini anlattı.

'Virüs yıllarca önemli bir hastalık ve ölüm yüküne neden olabilir' Ancak uzmanlar son haftalarda Güney Afrika ve Brezilya'dan gelen yeni varyantlara ilişkin verilerin, bu iyimser havayı dağıttığından da bahsediyor. Onlar artık SARS-CoV-2'nin sadece endemik bir virüs olarak kalmayacağına, topluluklarda dolaşmaya devam edeceğine, aynı zamanda muhtemelen yıllarca önemli bir hastalık ve ölüm yüküne neden olacağına inanıyor. Sonuç olarak bilim insanları, Covid-19 dalgalanmaları sırasında özellikle yüksek risk altındaki kişiler için rutin maske takma ve kalabalık yerlerden kaçınma gibi önlemler almaya devam etmeyi bekleyebileceklerini söyledi. Murray de dahil olmak üzere bazı bilim insanları, görünümün iyileşebileceğini kabul ediyor. Rekor hızda geliştirilen yeni aşılar, enfeksiyonun nedeni yeni varyantlar olsa bile, hastaneye yatışları ve ölümleri önlüyor gibi görünüyor. Birçok aşı geliştiricisi, varyantlara karşı yüksek düzeyde etkinliği koruyabilecek destek aşıları ve yeni aşılamalar üzerinde çalışıyor ve bağışıklık sisteminin virüsle savaşma yeteneği hakkında öğrenilecek çok şey olduğunu söylüyor.

Gripten daha kötü Murray, Güney Afrika varyantı veya benzer mutantlar hızla yayılmaya devam ederse, önümüzdeki kış hastaneye yatış veya ölümle sonuçlanan Covid-19 vakalarının sayısının gripten dört kat daha fazla olabileceğini söyledi. Kaba tahmin, bir ülke nüfusunun yarısına yüzde 65 oranında etkili bir aşının verildiğini varsaymakta. Öte yandan bilim insanları arasındaki düşünce farklılığı, salgının sona erme zamanıyla ilgili açıklamalarında daha temkinli olmalarını tetikledi. İngiltere geçen hafta, en hızlı aşılama uygulamalarından birine sahip olmasına rağmen, kısıtlamalardan yavaş yavaş çıkmayı beklediğini açıklamıştı.

Değişen görüşler Pandeminin başlarında, önde gelen bilim insanları virüsün endemik hale gelebileceği ve "asla kaybolmayacağı" konusunda uyardılar. Bu kişilerin arasında Dünya Sağlık Örgütü'nün acil durumlar programı başkanı Dr. Michael Ryan da vardı. Yine de virüse karşı bir aşı geliştirmenin mümkün olup olmayacağı ve ne kadar çabuk mutasyona uğrayacağı dahil öğrenecekleri çok şey vardı. Kasım ayında büyük bir atılım gerçekleşti. Pfizer Inc ve Alman ortağı BioNTech SE ve Moderna Inc, aşılarının klinik çalışmalarda Covid-19'u önlemede yaklaşık yüzde 95 etkili olduğunu söyledi. Reuters'ın görüştüğü bilim adamlarından en az birkaçı, bu sonuçların ardından bile aşıların virüsü yok etmesini beklemediklerini söyledi. Ancak birçok kişi de verilerin bilim camiasında, eğer dünya yeterince hızlı bir şekilde aşılanabilirse, Covid-19'u neredeyse tamamen ortadan kaldırmanın mümkün olacağına dair umut uyandırdığını açıklamıştı. Geçtiğimiz günlerde ise Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Kluge, salgının 2022 yılının başlarında biteceğini ve en kötü senaryonun geride kaldığını söyledi.