ABD'li elektrikli otomobil üreticisi Tesla'nın 1,5 milyar dolarlık varlığını yatırması üzerine rekor tazeleyen kripto para birimi Bitcoin dünya gündemine oturdu.
2020 başından beri dalgalı bir yükseliş sürdüren Bitcoin, Elon Musk'ın hamlesiyle 44 bin doları aşarak tüm zamanların rekorunu kırdı.
Peki kripto para dünyasında neler oluyor?
Bitcoin nedir?
Matematiksel karmaşık işlemler sonucu oluşturulan blokların birbirine eklenerek blokzincir oluşturulması prensibine dayanan Bitcoin'in iki temel özelliği var: İlki, dijital yani gerçekte var olmayan sanal bir para pirimi olması, ikincisi ise geleceğin alternatif para birimi olarak görülmesi.
Kripto para birimini sıra dışı kılan en önemli özelliği ise hükümetler ya da geleneksel merkez bankaları tarafından basılamaması.
Bitcoin’in 2008 yılında Satoshi Nakamoto ismini kullanan bir kullanıcı tarafından ortaya çıkarıldığı biliniyor. Ancak Bitcoin’in yaratıcısı bir kişi veya grup veya bir sistem de olabilir.
Bitcoin’in değeri nasıl belirleniyor?
Piyasadaki su ve altın gibi istisnai bazı ürünler dışında, Bitcoin’in değeri de ihtiyaç ve miktar oranı göz önünde bulundurularak arz ve talep koşulları içerisinde belirleniyor. Talep artınca fiyat artıyor, talep azalınca değer azalıyor.
Tedavülde sınırlı miktarda Bitcoin bulunuyor ve belirli bir limit olduğundan talep arttığı anda Bitcoin para biriminin de değeri artmış oluyor.
2020 yılında yüzde 300'ün üzerine yükselen Bitcoin, Tesla İcra Kurulu Başkanı (CEO) Elon Musk'ın ocak ayında sosyal medya hesabı Twitter'da, profil açıklamasına etiketini koymasının ardından yüzde 10 oranında değerlendi.
Tesla'nın 1,5 milyar dolarlık varlığını Bitcoin'e yatırdığını duyurmasının ardından ise kripto para biriminin fiyatı 44 bin doları aşarak rekor kırdı.
Kripto para biriminin değer kazancı kısmen, kripto piyasasında artan düzenlemelerin büyük kurumsal yatırımcılar için cazip hale gelmesi vesalgın bir döneminde enflasyona karşı bir koruma olarak görülmesinden kaynaklanıyor.
Bitcoin madenciliği nasıl çalışıyor?
Bitcoin madencilerinin her bir işlemi onaylamak için kompleks matematiksel problemleri çözmesi gerekiyor ve problemin çözülmesiyle oluşturulan blok önceki onaylı işlemlerden oluşan zincire doğru sıralamayla ekleniyor.
Bunu yapabilmek için madenciler tek yönlü şifreleme sağlayan kriptografik mesaj özütü (hash) kullanıyor. Bu şifreyi çözmek ve içerisindeki veriye ulaşmak için aynı özütün bulunması gerekiyor ve bu da ancak trilyonlarca farklı kombinasyonun her birinin tek tek denenmesi ile yapılabiliyor. Bu nedenle bu özüt o blokun anahtarı görevini görüyor ve dışarıdan müdahale edilmesini engelliyor.
Madencilik ayrıca farklı zorluk derecelerine göre de yapılıyor. Bu zorluk derecesi her 2016 blokta yani iki haftada bir değişiyor.
Zorluk derecesi hesaplama için gerekli güce bağlı olarak belirleniyor. Bu da bir işlemin onaylanması için gerekli olan blokun oluşturulma süresini 10 dakika civarında tutmak için tasarlanmış durumda. Bu süre madenci ağındaki katılımcıların sayısı ve hesaplama güçlerine göre uzayıp kısalabiliyor.
Bitcoin kaynağının tek bir merkezden kontrol edilmiyor olması ve dünyanın herhangi bir yerinden madencilik yapılabilmesi de merkez bankaları tarafından basılan klasik para birimlerinden en belirgin şekilde ayrıştığı nokta olarak gösteriliyor.
Bitcoin nasıl ve nerede kullanılıyor?
İlk olarak 22 Mayıs 2010'da bir pizza siparişinde kullanılan Bitcoin ile günümüzde internet üzerinden kimlik bilgilerinizi vermeden oluşturacağınız bir veya bir çok sanal cüzdan sayesinde para alıp satabilir, para transferi yapabilir hatta alışveriş yapabilirsiniz.
Dünyanın bir çok yerinde mağaza ve restoran Bitcoin kabul ediyor ancak daha genel bir ödeme aracı olarak kabul görmeye başlayabileceğine dair işaretler de var.
Paypal, ekim ayında Bitcoin ve diğer kripto paraları tanıdığını açıkladı. 2021'de Paypal'ın ticaret ağında bulunan 26 milyon işletmede alışverişler kripto para üzerinden yapılabilecek.
Tesla ise yakın gelecekte Bitcoin'le ödeme kabul etmeye başlamasının beklendiği duyurdu.
Uzmanlar Tesla'nın ilk girişimi yapmasının ardından Bitcoin'e yatırım yapacak şirket sayısının artmasını bekliyor.
Bitcoin ne kadar uçucu?
Bitcoin'in değeri, ortaya çıktığı 2008 yılından bu yana büyük değişiklikler kaydetti. Kripto para biriminin uçuculuğu, spekülatörler için büyük fırsatlar sunsa da onu bir ödeme şekli olarak daha az güvenilir kılıyor.
Bitcoin'in 2013 yılında 13 dolar olan fiyatı aynı yıl sonunda bin doların üzerine çıktı.
2017'de ise bin dolardan 20 bin dolara yükselen kripto para birimi, Elon Musk'ın hamlesiyle 44 bin dolar seviyesine yükselmeden önce 4 bin dolar seviyesini görmüştü.
Piyasada ne kadar Bitcoin var ve ne kadar kaldı?
Dünyadaki Bitcoin kaynağı 21 milyon ile sınırlı. Bunun 18,5 milyonu halihazırda sirkülasyona girmiş durumda. Yani geriye madenciler tarafından üretilebilecek 2,5 milyon Bitcoin kaldı.
Bitcoin madenciliği yüksek kapasiteli bilgisayarların son derece karmaşık matematiksel problemleri çözmesi ile yapılıyor. Bu matematiksel problemlerin elle ya da klasik kişisel bilgisayarlarla çözülmesi ise mümkün görünmüyor.
Bu problemler rastgele belirlenmiyor. Aslında madenciler bir anlamda Bitcoin ile yapılan işlemleri teyit eden noter görevi görüyor. Her bir işlem onaylandığında belirli bir bloka eklenerek diğer onaylanmış işlemlerle birleşerek blok zinciri oluşturuyor.
Temelde blokzincir üretildiği andan itibaren Bitcoinl'e yapılan tüm işlemlerin kaydının tutulmasıyla oluşuyor.