İsveç'in covid-19 sınavı ve yükselen vaka/can kayıpları
İsveç salgının başlangıcından bu yana AB ülkeleri arasında en hafif tedbirlerle mücadele vermeye çalışan ülke olarak öne çıkıyor. Salgını kısmen serbest bırakan ülkede şuana kadar tespit edilen vaka sayısı ve başlangıçtaki yüksek can kayıplarıyla birlikte çokça eleştiriler alan İsveç'te şuanda neler oluyor, nasıl bir süreç işliyor ve rakamlar ne söylüyor?
Son zamanlarda üst üste kısıtlama tavsiyeleri açıklanırken, öte yandan virüsün hız kazanmasında göçmenleri hedef gösteren İsveç stratejisinin fikir babalarından olan Anders Tegnell'in söylemleri mücadeledeki bazı noktalarda hayal kırıklığına neden oldu.
Salgının başlangıcında huzurevlerini kötü vuran virüsle mücadele konusunda tedbir almakta geciken İsveç sağlık otoritesi ve hükümeti bu konuda hata yaptıklarını kabul etti. Huzurevleri ve ileri yaştaki yaşlılardan sonra, salgından olumsuz etkilenen kesim göçmenler oldu. Göçmenlerin salgından kötü etkilenmesini tedbirsizlik olarak dillendiren yetkililer başta olmak üzere büyük bir kesim bulunuyor. Ancak göçmenleri hedef gösterme çabasının aslında kendi başarısızlıklarını örtme çabasından öteye geçmediği gerçeğini kendileri de bilmektedir. Hizmet sektörü ve temastan kaçınmanın mümkün olmadığı iş kollarında çalışan göçmenlerin salgından olumsuz etkilenmesi gayet normaldir.
İsveçlilerin büyük bölümü uzaktan çalışma modeline geçerken, hizmet sektöründeki göçmenler alanda ve zorunlu temasta olup, İsveç'in iş yükünü hayatını risk ederek omuzlamaktadır. Buna rağmen Anders Tegnell'in virüsle mücadelede göçmenlerin işi zorlaştırdığını ve artan vaka sayısına sebep olarak göçmenleri hedef göstermesi 'tam bir iş bilmezlik' olduğunu göstermektedir.
İsveç'te son haftalarda giderek artan vakalar sonucunda Aralık ayı itibarıyla gerek vaka sayısı, gerekse can kayıpları giderek artıyor.
İsveç Halk Sağlığı Kurumunun verilerine göre, Cuma gününe kadar açıklanan verilere göre ülke genelindeki toplam vaka sayısı 320 bin 98 olarak açıklandı.
10,3 milyon nüfusa sahip İsveç, İskandinavya ülkeleri arasında en fazla vaka ve can kayıplarına sahip ülke olarak öne çıkıyor.
Salgının başladığından bu yana izlediği yol nedeniyle eleştirilen İsveç, yaz döneminde olumlu bakış açısına kavuşmasına rağmen, havaların soğumasıyla birlikte stratejisinin işe yaramadığı tekrar görülmeye başlandı.
Halk Sağlığı Kurumunun tespit ederek açıkladığı 320 bin 98 vakaların yarısından fazlası kadınlardan oluşuyor. Enfekte olan kişilerden 170 bin 964'ü kadın iken, buna karşın enfekte olan erkek sayısı 149 bin 134 olarak kayıtlara geçti.
Ülke genelinde şuana kadar yaşanan can kayıplarına bakıldığında 7 bin 514 insan hayatını kaybetti. İsveç'in yüz yıllardır hastalık, savaş vb. gibi durumlarda böyle bir can kaybı yaşamadı. Hayatını kaybeden kişiler arasında erkekler daha fazla. Enfekte kadın sayısının daha fazla olmasına karşın, erkeklerde can kayıpları daha fazla. Hayatını kaybeden 7 bin 514 kişiden 4 bin 57'si erkek ve 3 bin 457'si kadın olarak kayıtlara geçti.
Son dönemlerde ağır hasta sayısının yeniden arttığı İsveç'te 3 bin 547 hastanın tedavisine devam ediliyor. Bu hastaların 993'ü kadın iken, erkeklerin oranları kadınların üç katına yakın olmakla birlikte bu sayı 2 bin 544 olarak görülüyor.
Aralık ayı zor geçiyor
İsveç'te Cuma günü açıklanan son güncel verilere göre Aralık ayı içinde tespit edilen vaka sayısı 25 bin 680 olarak kayıtlara geçti. Cumartesi, Pazar ve Pazartesi günü veri açıklamayan İsveç, buna göre vaka sayısını açıkladığı 8 günlük tabloda günlük ortalama 3 bin 210 vaka açıkladı. 1 Aralık - 11 Aralık arasında Halk Sağlığı Kurumu günlük can kayıpları verilerine göre toplamda 319 kişinin hayatını kaybettiği görülüyor. Ancak İsveç'te can kayıpları geç açıklanması nedeniyle bu rakamlar açıklanan rakamlarla çok farklı görülebiliyor. Örneğin: Cuma günü 160 kişinin hayatını kaybettiği rakamsal olarak açıklanırken, günlük veri listesinde bu rakam 7 olarak görünüyor. Bu nedenle İsveç'te günlük can kayıplarını net olarak vermek zor görülüyor.
2021 yılı içinde tüm vatandaşlarını aşılamayı hedefleyen İsveç'in aşı tedariki konusunda da çalışmalar sürüyor.
Bölgelerde durum nasıl?
İsveç'te bulunan 21 yerel bölgenin tamamında enfeksiyon yayılımı konusunda ciddi bir durum var.
Salgının başlangıcından bu yana öne çıkan başkent Stockholm ve bazı bölgeler ülkedeki toplam vaka ve can kayıplarının büyük bir bölümünü oluşturuyor.