İsveç'te günlük virüs gelişimi: İyiye mi gidiyor, kötüye mi?

Koronavirüs salgınıyla mücadelede dünyanın aksine çok az kısıtlama ile mücadele eden İsveç'te hergün yerel saat ile 14:00'de ülke, vaka ve can kayıpları ile ilgili bilgilere bakıyor. Dünyada sayısal olarak en fazla vakaların yaşandığı ve büyük kısıtlamalar yaşayan ülkelerde virüsün hızı kesilirken, İsveç'in Mayıs ayı içinde can kayıplarında en fazla kayıp veren ülke olmasıyla farklı görüşler olsa da İsveç'te ilk vakanın görüldüğü 31 Ocak 2020 tarihinden bu yana sürecin nasıl geliştiği ve günlük vaka ile can kayıplarını sizler için derleyelim istedik. Çok fazla ayrıntılara boğmadan genellikle vakaların artış seyri ve düşüşlerine dair ilk vakadan bugüne kadar sürecin nasıl ilerlediğini sunalım istedik.

Vaka ve can kayıpları: İsveç ilk vakasını 31 Ocak 2020 tarihinde Jönköping'de tespit etti. 31 Ocak ile 26 Şubat tarihleri tespit edilen başka vaka yokken, ikinci vakasını Västra Götaland bölgesinde 26 Şubat'ta tespit etti. Tarihler 26 Şubat 2020'yi gösterdiğinde İsveç ilk kez bir günde birden fazla vaka tespit etti. Bu vakaların üçü Västra Götaland, biri başkent Stockholm ve biri de Uppsala olmak üzere toplam vaka sayısında 7'e yükseldi. Bu vakalardan sonra ülkede herkes koronavirüsle daha yakından ilgilenmeye ve daha fazla bilgi edinmek üzere internette kaynakları karıştırmaya başladı. 27 Şubattan sonra İsveç'te virüs vakaları adım adım katlanmaya başladı.

Ülke genelindeki toplam vaka sayılarından artış dengesi şöyle gerçekleşti. 31 Ocak 2020 ülkedeki toplam sayısı 1 26 Şubat 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 2 27 Şubat 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 7 28 Şubat 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 11 29 Şubat 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 13

Şubat ayını toplam 13 vaka ve can kaybı vermeden geride bırakan İsveç'te Mart ayında vaka sayılarında hızlı bir yükseliş baş gösterdi. 01 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 14 02 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 15 03 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 30 04 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 52 05 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 94 06 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 137 07 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 162 08 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 203 09 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 259 10 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 355 11 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 497

İsveç koronavirüs nedeniyle ilk can kaybını 11 Mart 2020 tarihinde yaşadı. Başkent Stockholm'de bir kişinin koronavirüs nedeniyle hayatını kaybettiği açıklanınca koronavirüsle ilgili katlanarak vaka artışıyla birlikte toplumdaki gerginlikte artmaya başladı.

12 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 684 13 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 800 14 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 924 14 Mart tarihinde vaka sayısı bine yaklaşırken, başkent Stockholm'de hayatını kaybeden kişi sayısı ikiye ve Västra Götaland bölgesinden de bir can kaybı bilgisi geldi.

15 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 992 15 Mart tarihinde Stockholm'de 2 ve Västra Götaland'da bir olmak üzere toplam üç kişinin hayatını kaybettiği kayıtlara geçti. 16 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 1.059 16 Mart itibarıyla ülke genelindeki toplam can kaybının 7'ye yükseldiği açıklandı. Vakaların bini aşmasıyla birlikte süreci yöneten Halk Sağlığı Kurumu yetkililerince artık vaka sayısının önemli olmadığını virüsle mücadele konusunda risk gruplarını korumak gerektiğini dillendirdi.

17 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 1.116 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 8 18 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 1.279 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 10 19 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 1.423 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 12 20 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 1.623 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 16 21 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 1.746 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 20 22 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 1.906 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 23 23 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 2.016 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 33 24 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 2.272 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 36 25 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 2.510 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 42 26 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 2.806 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 66 27 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 3.046 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 92 28 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 3.447 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 102 29 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 3.700 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 110 30 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 4.028 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 146 31 Mart 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 4.435 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 180

İsveç genel vaka sayısı ve can kayıpları ile ilgili durumda vaka artışı olmasına rağmen can kayıpları noktasında bu tarihe kadar diğer ülkelere göre daha iyi gidiyor. Nisan ayında oldukça yüksek can kayıpları vermeye başlayan ülke, özellikle yaşlı bakım evlerine kısıtlama getirme konusunda gecikmenin faturasını çok ağır ödedi ve ödemeye devam ediyor.

Şimdi Nisan 2020 günlük duruma bakalım... Takvim yaprakları 1 Nisan 2020 tarihini gösterdiğinde İsveç'te salgın iyice hız kazanmaya başladı ve sağlık sisteminin üzerindeki baskı da buna bağlı olarak artmaya başladı. Bu tarihten itibaren günlük vaka ve can kayıplarıyla birlikte artışlarını da gösterelim. 1 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 4.947 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 239 Günlük vaka/ölüm artışı 512/59 2 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 5.466 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 282 Günlük vaka/ölüm artışı 519/43 3 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 6.078 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 333 Günlük vaka/ölüm artışı 612/51 4 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 6.443 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 373 Günlük vaka/ölüm artışı 365/40 5 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 6.830 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 401 Günlük vaka/ölüm artışı 387/28

Vaka ve can kayıplarında hızlı artış olmaya başlayan ülkede başkent başta olmak üzere, bazı bölgelerde yaşlı bakım evlerinde vakalara rastlandığı gündeme oturmaya başladı. Can kayıplarının artmasıyla birlikte çeşitli zamanlarda başbakanın ulusa seslenişinde bu süreçte herkese bireysel olarak sorumluluk düştüğünü ve daha çok can kaybı olacağı yönündeki açıklamalar gelmeye başladı. Halk Sağlığı Kurumu devlet epidemiyoloğu Anders Tegnell, sayılara takılmamak gerektiğinin altını çizerek, salgınla mücadelenin devam ettiğini belirtti.

6 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 7.206 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 477 Günlük vaka/ölüm artışı 376/76 7 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 7.693 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 591 Günlük vaka/ölüm artışı 487/114 8 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 8.419 Hyatını kaybeden toplam kişi sayısı 687 Günlük vaka/ölüm artışı 726/96 9 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 9.141 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 793 Günlük vaka/ölüm artışı 722/106 10 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 9.685 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 870 Günlük vaka/ölüm artışı 544/77 11 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 10.151 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 887 Günlük vaka/ölüm artışı 466/17 12 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 10.483 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 899 Günlük vaka/ölüm artışı 332/12 13 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 10.948 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 919 Günlük vaka/ölüm artışı 465/20 14 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 11.445 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.033 Günlük vaka/ölüm artışı 497/114

15 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 11.927 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.203 Günlük vaka/ölüm artışı 482/170 16 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 12.540 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.333 Günlük vaka/ölüm artışı 613/130 17 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 13.216 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.400 Günlük vaka/ölüm artışı 676/67 18 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 13.822 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.511 Günlük vaka/ölüm artışı 606/111 19 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 14.385 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.540 Günlük vaka/ölüm artışı 563/29 20 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 14.777 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.580 Günlük vaka/ölüm artışı 392/40 21 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 15.322 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.765 Günlük vaka/ölüm artışı 545/185 22 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 16.004 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 1.937 Günlük vaka/ölüm artışı 682/172 23 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 16.755 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.021 Günlük vaka/ölüm artışı 751/84 24 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 17.567 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.152 Günlük vaka/ölüm artışı 812/131

25 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 18.177 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.192 Günlük vaka/ölüm artışı 610/40 26 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 18.640 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.194 Günlük vaka/ölüm artışı 463/2 27 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 18.926 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.274 Günlük vaka/ölüm artışı 286/80 28 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 19.621 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.355 Günlük vaka/ölüm artışı 695/81 29 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 20.302 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.462 Günlük vaka/ölüm artışı 681/107 30 Nisan 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 21.092 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.586 Günlük vaka/ölüm artışı 709/124

Koronavirüs salgınında Mart ayını 4.435 vaka ve 180 can kaybıy kapatan İsveç, Nisan ayında 16 bin 657 yeni vaka ve 2 bin 406 can kaybıyla toplamda 21 bin 92 vakaya ve 2 bin 586 can kaybına ulaştı. Nisan ayında İsveç'te günlük ortalama 555 vaka ve günlük ortalama 80,2 can kaybı verdi. Nisan ayında Ulusal sağlık kurumunun yaptığı bir araştırmaya göre, koronavirüs nedeniyle hayatını kaybeden kişilerin yüzde doksana yakınının yaşlı bakım evleri ve 70 yaş üstü gruptan oluştuğunu açıkladı. Yaşlı bakım evlerinde tedbirleri almakta geciken ve çalışan personele yeteri kadar koruyucu ekipman sağlanmaması nedeniyle can kayıplarında artışa neden oldu.

Peki salgın İsveç açısından Mayıs 2020 itibarıyla ve bugüne kadar nasıl geçti? İşte Mayıs 2020 günlük verileri ve artışlar. Nisan ayını 21 bin 92 vaka ve 2 bin 586 vaka ile kapatan İsveç, takvimler 1 Mayıs'ı gösterdiğinde sayılardaki artış devam etti. Genel tablo şöyle:

1 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 21.520 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.653 Günlük vaka/ölüm artışı 428/67 2 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 22.082 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.669 Günlük vaka/ölüm artışı 562/16 3 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 22.317 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.679 Günlük vaka/ölüm artışı 235/10 4 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 22.721 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.769 Günlük vaka/ölüm artışı 404/90 5 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 23.216 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.854 Günlük vaka/ölüm artışı 495/85 6 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 23.918 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 2.941 Günlük vaka/ölüm artışı 702/87 7 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 24.623 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.040 Günlük vaka/ölüm artışı 705/99 8 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 25.265 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.175 Günlük vaka/ölüm artışı 642/135 9 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 25.921 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.220 Günlük vaka/ölüm artışı 656/45 10 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 26.322 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.225 Günlük vaka/ölüm artışı 401/5

11 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 26.670 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.256 Günlük vaka/ölüm artışı 348/41 12 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 27.272 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.313 Günlük vaka/ölüm artışı 602/57 13 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 27.909 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.460 Günlük vaka/ölüm artışı 637/147 14 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 28.582 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.529 Günlük vaka/ölüm artışı 673/69 15 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 29.207 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.646 Günlük vaka/ölüm artışı 625/117

16 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 29.677 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.674 Günlük vaka/ölüm artışı 470/28 17 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 30.143 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.679 Günlük vaka/ölüm artışı 466/5 18 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 30.377 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.698 Günlük vaka/ölüm artışı 234/19 19 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 30.799 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.743 Günlük vaka/ölüm artışı 422/45 20 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 31.523 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.831 Günlük vaka/ölüm artışı 724/88 21 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 32.172 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.871 Günlük vaka/ölüm artışı 649/40 22 Mayıs 2020 ülkedeki toplam vaka sayısı 32.809 Hayatını kaybeden toplam kişi sayısı 3.925 Günlük vaka/ölüm artışı 637/54

Mayıs ayı içindeki bugünkü olan zamana kadar verilere bakıldığında ülke genelinde 11 bin 717 vaka ve 1339 can kaybı yaşandığı görülüyor. Bu verilere göre 1 mayıs 2020 ila 22 mayıs 2020 tarihleri arasında günlük ortalama 533 vaka ve günlük yaklaşık 60,87 kişinin hayatını kaybettiği görülüyor. Finlandiya, Norveç ve Danimarka gibi komşu ülkelerin toplamından kat kat fazla can kaybı veren İsveç, Mayıs ayı içerisinde salgından en çok etkilinen ABD, İtalya, İngiltere, İspanya ve Fransa'dan ülke nüfusuna göre daha fazla can kaybı verdiği görülüyor. Önümüzdeki günlerin ne göstereceğini kestirmek zor görülse de İsveç'te vaka sayısında pekte bir düşüş olmadığı gözlenirken, can kayıplarında kısmi bir düşüş gözlemleniyor. Semihhan Aydemir / İsveç Gündemi