İşsizlik sigortası ve sosyal güvenlik yardımları farklı programlardır; işsizlik sigortası genellikle A-kassa (işsizlik kasası) olarak bilinirken, Försäkringskassan ise genel sosyal yardımlar ve sigorta programlarını yönetir. İşsizlik sürecinde bu iki kuruma başvurmak gerekebilir.
1. A-kassa (İşsizlik Sigortası Fonu)
A-kassa, işsiz kalan kişilere gelir desteği sağlayan bir sigorta fonudur. Ancak bu destekten yararlanabilmek için bazı önemli şartları yerine getirmek gerekir.
A-kassa'ya Başvuru Şartları:
Üyelik Zorunluluğu: A-kassa'dan işsizlik ödeneği alabilmek için işsiz kalmadan önce belirli bir süre boyunca (genellikle en az 12 ay) A-kassa'ya üye olmanız gerekmektedir. A-kassa üyeliği gönüllüdür ve her sektörde farklı A-kassalar mevcuttur (örneğin, akademisyenler için Akademikernas a-kassa, inşaat sektörü için Byggnads a-kassa gibi).
Çalışma Şartı (Arbetsvillkor): İşsizlik ödeneğinden faydalanabilmek için işsiz kalmadan önce belirli bir süre çalışmış olmanız gerekir. Bu süre genellikle son 12 ayda en az 6 ay boyunca (her ayda en az 60 saat) çalışmış olmayı gerektirir. Ayrıca, bir yıllık dönemde toplamda 420 saat çalışmış olmanız da bir başka kriterdir.
Aktif İş Arama Zorunluluğu: İşsizlik ödeneği alabilmek için İş Bulma Kurumu'na (Arbetsförmedlingen) işsiz olduğunuzu kaydettirmeniz ve aktif olarak iş aramanız gerekmektedir. Düzenli olarak iş arama faaliyetlerinizi raporlamazsanız, işsizlik ödeneğiniz kesilebilir.
A-kassa'dan Alınabilecek Yardımlar:
İşsizlik Ödeneği (Dagpenning): İşsiz kaldığınızda aldığınız maaşın belirli bir oranına göre hesaplanır. İlk 100 gün boyunca aldığınız maaşın %80'ine kadar (günlük ödeneğin üst sınırı vardır) destek alabilirsiniz. 100. günden sonra bu oran %70'e düşer.
Temel Ödenek (Grundersättning): Eğer A-kassa'ya üye değilseniz ya da yeterli üyelik süreniz yoksa, düşük bir temel ödenekten faydalanabilirsiniz. Bu ödenek genellikle daha düşüktür ve belirli koşullara bağlıdır.
2. Försäkringskassan (Sosyal Güvenlik Kurumu)
Försäkringskassan, işsizlik sürecinde doğrudan işsizlik yardımı sağlamaz. Ancak, belirli koşullar altında işsizlik sürecinde yararlanılabilecek diğer sosyal yardımları sunar. İşsizlik sürecinde Försäkringskassan'dan aşağıdaki yardımları alabilirsiniz:
Försäkringskassan Yardımları:
Sjukpenning (Hastalık Yardımı): Eğer işsizlik sürecinde sağlık sorunları yaşıyorsanız ve iş göremez raporunuz varsa, Försäkringskassan'dan hastalık yardımı talep edebilirsiniz. Hastalık yardımı, işsizlik süresince sağlık nedeniyle çalışamayan kişilere geçici gelir desteği sağlar. Bu yardımdan faydalanabilmek için iş göremezlik raporunu sunmanız gerekir.
Bostadsbidrag (Kira Yardımı): Gelirinizin düşük olması halinde Försäkringskassan'dan kira yardımı talep edebilirsiniz. Bu yardım, özellikle düşük gelirli bireyler ve aileler için geçerli olup kira masraflarının bir kısmını karşılar. Yardım miktarı, gelir durumunuza ve kira masraflarınıza göre hesaplanır.
Föräldrapenning (Ebeveynlik Yardımı): Eğer çocuk bakım izni alıyorsanız veya ebeveyn izniniz varsa, işsiz olsanız bile bu yardımdan yararlanabilirsiniz. Försäkringskassan, çocuk bakımı ve ebeveyn izni süresince belirli bir gelir desteği sağlar. Bu yardım, çocuğunuzun doğumundan itibaren kullanılabilir.
Underhållsstöd (Nafaka Desteği): İşsiz kaldığınızda çocuğunuzun nafaka ihtiyacını karşılamak için Försäkringskassan'dan destek alabilirsiniz. Bu yardım, özellikle tek ebeveynli aileler için geçerlidir ve çocuğunuzun geçimini sağlamada size yardımcı olur.
Försäkringskassan'dan Yardım Alma Şartları:
Yardımların miktarı ve türü, başvuru sahibinin gelir durumu, hane halkının büyüklüğü, kira giderleri gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir.
Försäkringskassan'ın sağladığı yardımlar, işsiz olsanız bile belirli koşullara bağlı olarak devam edebilir. Ancak yardım talebinde bulunurken gelirinizi beyan etmeniz ve düzenli olarak bildirim yapmanız önemlidir.
İşsizken Hangi Yardımı Almak Daha Faydalı?
A-kassa, gelir desteği ve iş arama sürecinde işsizlik ödeneği almak için en önemli kuruluştur. Eğer A-kassa'ya üyeyseniz ve çalışmaya devam etmişseniz, işsiz kaldığınızda maaşınıza yakın bir miktar gelir desteği alabilirsiniz.
Försäkringskassan ise daha çok ek yardımlar sunar, özellikle sağlık sorunları, çocuk bakımı veya kira gibi temel yaşam giderlerinde size destek olabilir.
İşsiz Kalırsanız Yapmanız Gerekenler:
Arbetsförmedlingen'e kaydolun: İşsiz kaldığınız anda İş Bulma Kurumu'na kaydolmak, hem işsizlik sigortasından faydalanmak için hem de iş arama sürecini başlatmak için zorunludur.
A-kassa'ya başvurun: Eğer A-kassa üyesiyseniz, hemen başvurunuzu yapın ve işsizlik ödeneği sürecini başlatın.
Försäkringskassan'dan ek yardımlara başvurun: Gelir durumunuzu değerlendirin ve kira yardımı, hastalık yardımı gibi diğer yardımlara ihtiyaç duyup duymadığınızı kontrol edin.
Bu şekilde her iki kurumun da sunduğu imkanlardan tam olarak faydalanabilirsiniz.